8.Sınıf İnkılap Tarihi Kongreler: Erzurum ve Sivas

Merhabalar arkadaşlar. Daha önce supersosyal.blogspot.com/2020/09/8-sinif-amasya-genelgesi Amasya genelgesi ile ilgili sizlere detaylı bilgiler veren bir yazı yazmıştık. Şimdi de kongreler ile ilgili bilgiler veren yazımız ile devam edelim.

8.sınıf lgs sınavı içerisinde Erzurum ve Sivas kongreleri ile ilgili kesinlikler soru çıkacaktır. Sınavda hata yapmamak adına lütfen dikkatli bir şekilde bu sayfada yer alan bilgileri okuyalım ve not alalım.

Erzurum ve Sivas Kongreleri

ERZURUM KONGRESİ 

23 TEMMUZ — 7 AĞUSTOS 1919 tarihleri arasında olmuştur. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk ve Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kongreyi toplamışlardır.

Erzurum kongresinin toplanma amacı Doğu Anadolu'yu ve Doğu Karadeniz'i Ermeni ve Rum saldırılarına karşı savunmaktır. Peki Mustafa Kemal neden Erzurum'da şehrinde bir kongre topladı diye bir soru gelirse ya da buna benzer bir yorum sorusu gelirse aşağıda yer alan nedenleri sıralayabiliriz.

✓ Erzurum'un işgal altında olmaması, 

✓ İtilaf Devletleri'nin birliklerine uzakta ve güvenlikli bir yerde olması, 

✓ Kazım Karabekir Komutasında dağıtılmamış bir ordunun bulunması

Erzurum'da bir kongrenin toplanmasında çok önemli bir etken olmuştur. Mustafa Kemal Erzurum kongresinde başkan seçilmiş ve sivil olarak ilk görevi Erzurum Kongresi başkanlığı olmuştur.

Lütfen burada yer alan bilgileri dikkatli okuyun ve aklınızda tutmaya çalışın arkadaşlar. Kongreler gerçekten çok önemli ve sınavda benzer sorular kesinlikle çıkacaktır.

Erzurum Kongresi Maddeleri

1) Ulusal sınırlar içerisinde vatan bir bütündür bölünemez ( Bu madde ile ilk defa milli sınırlardan bahsedilmiştir) 

2) Her türlü yabancı işgaline karşı Osmanlı Devleti dağılırsa halk kendini savunacaktır. ( Bu madde ile ulusal bağımsızlıktan taviz verilmeyeceği ve tüm halkın mücadele edeceği bildirilmiştir)

3) İstanbul Hükümeti yurdun bütünlüğü ve milletin bağımsızlığını sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. (Burada ilk defa İstanbul hükümeti dışında bir hükümet kurulmasından bahsedilmiştir. Çok önemli detay bir bilgi)

4) Kuvayı Milliyeyi etkin milli iradeyi hakim kılmak esastır ( Ulusal Egemenlik)

5) Manda ve Himaye kabul edilemez ( Tam bağımsızlık)

6) Hristiyan unsurlara siyasi ve sosyal dengemizi bozacak haklar verilemez

7) Mebusan meclisinin toplanmasına ve hükümet işlerinin mebusan meclisi tarafından denetlenmesine karar verilmiştir.

Erzurum Kongresi Püf Noktalar

• Toplanış şekli, amacı ve yapısı bakımından bölgesel, aldığı kararlar yönünden ulusal bir kongredir. 

• İlk kez milli sınırlardan ve bir hükümet kurmaktan bahsedilmiştir. 

• Kongre kararlarının bir kısmı bölgesel, manda ve azınlıklar ile ilgili maddeleri dış politika, diğerleri ulusal nitelikli kararlardır. 

• 9 kişilik Temsil Heyeti kurulmuş, başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir.

SİVAS KONGRESİ 

Sivas kongresinin en önemli özelliği; her yönüyle ulusal bir özelliğe sahip olmasıdır. Sivas kongresinin en önemli amacı milli güçleri birleştirmek ve milli mücadeleyi yönetebilecek bir teşkilat kurmaktır

Damat Ferit Hükümeti ve İngilizler, Sivas Kongresi'nin dağıtılması, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının tutuklanması için Elazığ Valisi Ali Galip'i görevlendirmiş, ancak kongrenin toplanması engellenememiştir.  

Sivas Kongresi, 4 Eylül 1919'da toplanmış, kongrede oyların çoğunu alan Mustafa Kemal, önce kongre başkanlığına, kongle sonunda da Temsil Kurulu Başkanlığı'na seçilmiştir.

Sivas Kongresi Kararları

1) Erzurum kongresi içerisinde alınana kararlar aynen kabul edilmiştir.

2- Bütün yararlı cemiyetler; Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti olarak birleştirilmiştir. 

3- Manda ve himaye fikri kesin olarak reddedilmiştir. (Kongrede Amerikan mandası gündeme gelmiş ancak ulusal bağımsızlığa ters olduğu için reddedilmiştir. )

4- Erzurum Kongresinde oluşturulan 9 kişilik Temsil Heyeti, "Yurdun bütününü temsil eder" şeklinde düzenlenerek ulusal hale getirilmiş, üye sayısı 16'ya yükseltilerek başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir. 

5)Sivas Kongresi'nden sonra yayın yoluyla propaganda yapmak, halkı milli mücadele etrafında toplamak ve milli mücadelenin haklılığını duyurmak için, İrade-i Milliye adlı bir gazete çıkarılmaya başlandı. (Bu gazete, ulusal mücadelenin ilk yarı resmi yayın organı olmuştur)

Sivas kongresinde sonra Temsil Heyeti İstanbul hükümeti ile iletişimi kesmiştir. İstanbul hükümeti tarafından Anadolu'ya atanan komutanlar ve valiler geri gönderilmiştir. 

Temsil Heyeti böyle İstanbul Hükümetine bağlı olmadığını göstermiştir. Bu durumda İstanbul Hükümeti yani Damat Ferit Paşa Hükümeti görevden alınmış ve yerine Ali Rıza Paşa hükümeti kurulmuştur. (Ali Rıza Paşa Milli Mücadele taraftarı birisi olduğu için İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasındaki ilişkilerde iyileşmeler olmuştur)

Temsil Heyeti'nin Damat Ferit Paşa Hükümeti'nin değiştirilmesini sağladığı için bu başarı temsil heyetinin ilk başarısı kabul edilir. Temsil heyeti TBMM açılıncaya kadar görevini sürdürmüştür.